เด็กฉลาดและได้ดีด้วย EF

เผยแพร่: 30 ก.ย. 2561 13:17 โดย: ผู้จัดการออนไลน์

EF หรือ Executive Functionsมีบทบาทเพิ่มขึ้นเรื่อยๆสำหรับการเรียนการสอนในระดับปฐมวัย เพราะการนำทักษะ EFมาใช้จะทำให้เด็ก “วางแผนเป็น จัดการได้ แก้ปัญหาเก่ง ตัดสินใจถูกต้อง ควบคุมอารมณ์ได้ดีและไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคปัญหา”

ทักษะ EF คือ กระบวนการทำงานของสมองส่วนหน้า เป็นความสามารถของสมองที่ใช้สำหรับการคิด ความรู้สึกและการกำหนดการกระทำต่างๆในการดำเนินชีวิตประจำวันซึ่งควรได้รับการฝึกฝนอย่างเป็นประจำและต่อเนื่อง เพราะส่งผลต่อการประสบความสำเร็จในชีวิตได้ เพราะมันคือทักษะที่เกี่ยวกับการวางแผน การจัดการ การตัดสินใจ การแก้ปัญหา การควบคุมอารมณ์ การเรียนรู้สิ่งที่เคยผิดพลาดเพื่อแก้ไข

ทักษะ EF แบ่งออกเป็น 9 ด้าน ดังนี้

1. การจดจำเพื่อใช้งาน (Working Memory) คือ ความสามารถในการจดจำสิ่งต่างๆเพื่อทำความเข้าใจ เปรียบเทียบและเชื่อมโยงกับประสบการณ์เดิมแล้วนำข้อมูลเหล่านั้นออกมาใช้ในสถานการณ์ต่างๆได้

2. การยั้งคิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control) คือ ความสามารถในการยับยั้ง ควบคุมอารมณ์ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เอาชนะความต้องการของตนเองหรือสิ่งล่อใจ เพื่อให้สิ่งที่สำคัญกว่าลุล่วงไปได้

3. การยืดหยุ่นความคิด (Shift/Cognitive Flexibility) คือ ความสามารถในการเปลี่ยนมุมมองความคิด ไม่ยึดติดกับความคิดและการกระทำเดิม สามารถยืดหยุ่น พลิกแพลงแก้ปัญหาและปรับตัวได้ดี

4. การจดจ่อใส่ใจ (Focus/Attention) คือ ความสามารถในการจดจ่อกับสิ่งที่ทำอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลาหนึ่งโดยไม่วอกแวกไปตามสิ่งที่เข้ามารบกวน

5. การควบคุมอารมณ์ (Emotional Control) คือ ความสามารถในการควบคุมอารมณ์และแสดงออกอย่างเหมาะสม ไม่หุนหันพลันแล่น รู้จักจัดการกับความเครียด ความหงุดหงิดใจและใช้เวลาไม่นานในการคืนอารมณ์สู่ภาวะปกติ

6. การประเมินตนเอง (Self-Monitoring) คือ ความสามารถในการตรวจสอบ ประเมินผลงานตนเอง เพื่อหาข้อดีและข้อบกพร่อง ตลอดจนประเมินผลกระทบจากพฤติกรรมของตนเองที่มีต่อผู้อื่น

7. การริเริ่มลงมือทำ (Initiating) คือ ความสามารถในการเริ่มต้นลงมือทำด้วยตนเองโดยไม่ต้องมีคนคอยบอก มีทักษะการคิดและลงมือสร้างสรรค์ให้สิ่งที่คิดเป็นจริงหรือสำเร็จตามที่คิดไว้ได้

8. การวางแผนและจัดระบบดำเนินการ (Planning and Organizing) คือ ความสามารถในการตั้งเป้าหมายและจัดลำดับความสำคัญ วางแผนการดำเนินการอย่างเป็นขั้นตอน

9. การมุ่งเป้าหมาย (Goal-Directed Persistence) คือ ความสามารถในการมุมานะ บากบั่น เพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ และฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆได้จนสำเร็จ

ทักษะ EF นี้ สามารถพัฒนาได้อย่างรวดเร็วในช่วงที่เด็กอายุ 3 – 6 ปี และต่อเนื่องไปได้จนถึงช่วงวัยรุ่นตอนต้นคือช่วงอายุราวๆ 10 ปี ซึ่งหากเลยผ่านช่วงวัยนี้ไปก็อาจจะทำให้การพัฒนาทักษะ EF ลดน้อยลง โดยหากเด็กคนใดไม่ค่อยมีทักษะ EF ก็จะส่งผลต่อการกระบวนการคิด การเรียนรู้ การเข้าสังคมและการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น ซึ่งวิธีสังเกตง่ายๆว่าลูกเราบกพร่องในการมีทักษะ EFหรือไม่ สามารถสังเกตได้จากการใช้ชีวิตประจำวันของลูก อาทิ ลูกใช้เวลาทำเรื่องง่ายๆนานกว่าปกติไหมหรือกว่าจะเริ่มต้นทำอะไรสักอย่างหนึ่งก็เกือบจะหมดเวลาแล้วหรือไม่ เช่น กว่าจะเปลี่ยนเสื้อผ้า อาบน้ำ แต่งตัว ใช้เวลานานมากจนผิดสังเกตหรือเวลาผ่านไปนานแล้วก็ยังไม่เริ่มจัดการเสียที หรือเวลาทำอะไรสักอย่างหนึ่งก็จะทำแล้วทำอีก แก้แล้วแก้อีก อยู่อย่างนั้นจนงานไม่เสร็จไม่สิ้น

พ่อแม่มีส่วนช่วยฝึกลูกให้มีทักษะ EF ได้อย่างง่ายๆในชีวิตประจำวัน อย่างเช่น

- จัดเตรียมอาหารและเครื่องดื่มที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพให้ลูกดื่มกิน และรวมถึงให้ลูกออกกำลังกายด้วย เพราะร่างกายที่แข็งแรงสัมพันธ์กับสมอง อารมณ์และความคิด

- ฝึกให้ลูกทำกิจวัตรประจำวันของตนเองด้วยตนเอง เช่น การแปรงฟัน การอาบน้ำ แต่งตัว รับประทานอาหาร

- ฝึกให้ลูกช่วยงานบ้านเล็กๆน้อยตามวัย เช่น ช่วยเก็บของ ช่วยรดน้ำต้นไม้ ช่วยล้างจาน

- ฝึกให้ลูกรู้จักใช้ความคิดและวางแผน เช่น ให้ลูกช่วยคิดว่าการจะทำอาหารแต่ละจานจะต้องมีขึ้นตอนอย่างไร การไปเที่ยวครั้งนี้ต้องจัดเตรียมสิ่งใดบ้าง

- ให้ลูกได้ทำกิจกรรมต่างๆที่ได้ฝึกความอดทนและการเข้าสังคม เช่น การพาไปเข้าค่าย การให้ลูกฝึกเล่นดนตรี เล่นกีฬาเป็นทีม

จริงอยู่ที่ว่าการเลี้ยงดูลูกของพ่อแม่ทุกคนย่อมใส่ใจและทุ่มเทให้กับลูกมาทุกยุคทุกสมัยอยู่แล้ว แต่เมื่อสภาพแวดล้อมต่างๆแปรเปลี่ยนไป อาจมีปัจจัยมากมายที่ทำให้พ่อแม่ต้องใช้ทฤษฎีมาประกอบการเลี้ยงดูลูกมากขึ้น เพื่อให้ลูกเติบโตเป็นเด็กที่พร้อมทั้งร่างกาย จิตใจ อารมณ์ ความคิด ความรู้สึก สติปัญญาและอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข และแน่นอนว่าพ่อแม่สามารถนำทักษะ EF มาใช้ เพื่อให้ชีวิตของลูกประสบความสำเร็จได้

1 October 2561

ที่มา ผู้จัดการ ออนไลน์

Posted By ์์Nitayaporn/Bungon/Thongpet

Views, 5870