ฟ้าทะลายโจร ความมั่นคงทางยา กู้วิกฤติสุขภาพระดับชาติ (ตอนที่ 1)

ฟ้าทะลายโจร ความมั่นคงทางยา กู้วิกฤติสุขภาพระดับชาติ (ตอนที่ 1)

จากธรรมชาติสู่ตำรับยา เรื่องโดย... กนกกาญจน์ เอี่ยมสะอาด

เมื่อ 40 กว่าปีก่อนหนุ่มสาวผู้มีอุดมการณ์กลุ่มหนึ่งได้ร่วมกันทำโครงการเพื่อฟื้นฟูการใช้สมุนไพรด้วยการเก็บรวบรวมประสบการจริงในการใช้สมุนไพรจากชาวบ้านจำนวนมากในท้องถิ่นชนบท โดยหวังว่าสักวันหนึ่งจะเป็นข้อมูลสำคัญที่ช่วยส่งเสริมฟื้นฟูการใช้สมุนไพรในสังคมไทย และวันนี้โครงการสมุนไพรเพื่อการพึ่งตนเองที่ก่อร่างสร้างขึ้นมาตั้งแต่ปี 2522 ได้เปลี่ยนสถานะเป็นมูลนิธิสุขภาพไทย หนึ่งในองค์กรภาคประชาชนที่นำภูมิปัญญาสมุนไพรฟ้าทะลายโจรมาช่วยบรรเทาวิกฤติโควิด-19 ในหลายมิติ

ฟ้าทะลายโจร ภูมิปัญญาไทย

คุณรสนา โตสิตระกูล กรรมการมูลนิธิสุขภาพไทยกล่าว

“หลายคนไม่เคยรู้ว่าดิฉันทำงานสมุนไพรมาก่อน ต้องบอกว่าดิฉันทำงานสมุนไพรมาตั้งแต่จบมหาวิทยาลัย ในตอนแรกพวกเราร่วมกันทำโครงการสมุนไพรเพื่อการพึ่งตนเอง ก่อนมาเป็นมูลนิธิสุขภาพในปัจจุบัน ตลอดเวลาที่ผ่านมาเราทำงานกับประชาชนที่อยู่ในชนบทเรื่องสมุนไพร การเก็บข้อมูลสมุนไพร ทำหนังสือสมุนไพร และมีส่วนผลักดันสมุนไพร 5 ชนิด ในบัญชียาหลักแห่งชาติปี 2542 มีฟ้าทะลายโจร ขมิ้นชัน ชุมเห็ดเทศ ไพล และหญ้าหนวดแมว”

“ในช่วงต้นปีตั้งแต่ 2563-2564 ที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสมรณะโควิด-19 หรือหมอพื้นบ้านเรียกว่า โรคห่าลงปอด มูลนิธิสุขภาพไทยได้เริ่มกระจายเมล็ดฟ้าทะลายโจรให้ประชาชนไปปลูก และเริ่มแจกยาฟ้าทะลายโจรเมื่อมีการระบาดระลอก 3 ในเดือนเมษายน 2564 เพราะคาดการณ์ว่าในทางระบาดวิทยาถ้าไม่ให้เชื้อลงปอดจะมีการกระจายเชื้อออกไปในลักษณะทวีคูณซึ่งกำลังเกิดขึ้นอยู่ในขณะนี้”

“นอกจากกระจายยาฟ้าทะลายโจร ก็คิดว่าถ้าเราช่วยกันปลูกให้มากขึ้นก็จะสามารถช่วยเหลือตัวเองได้มากขึ้นด้วย หากยาฟ้าทะลายโจรขาดตลาดหรือมีการกักตุน จึงมีการแจกเมล็ดพันธุ์ฟ้าทะลายโจรให้ประชาชนทั่วไปนำไปปลูก...ตัวอย่างที่อยุธยามีคนมารับเมล็ดพันธุ์ฟ้าทะลายโจรไปปลูกจนสามารถทำยาบรรจุแคปซูลกระจายให้เพื่อนบ้านที่อยู่ในชุมชนเดียวกัน...ดีใจมากที่เห็นการช่วยเหลือแบ่งปันกันเอง”

ฟ้าทะลายโจรทลายโควิด-19 ได้จริงหรือ

ความในพระคัมภีร์ฉันทศาสตร์กล่าวว่า “ลักษณะเพศ (ไข้) ทั้งหลาย กำเริบร้ายกำลังมี กำเดาสี่ราตรี เสมหะมีในเก้าวัน โลหิตกำลังให้ เจ็ดวันไซร้เป็นสำคัญ วาโยสิบสามวัน กำหนดนั้นเป็นประธาน”

คุณรสนาบอกว่า จากข้อความในพระคัมภีร์ฉันทศาสตร์ แปลได้ความว่า โรคห่าลงปอดหรือไวรัสโควิด-19 เมื่อมาโจมตีร่างกายเราจะมีการดำเนินของโรคตามลำดับคือ

กำเดากำเริบ 4 วัน เป็นอาการที่มีความร้อนเกิดขึ้นภายใน รู้สึกครั่นเนื้อครั่นตัว มีไข้ ซึ่งต้องจัดการให้ได้ภายใน 4 วันแรกก่อนที่โรคจะดำเนินไปสู่ช่วงเวลาของเสมหะ

เสมหะกำเริบ 9 วัน เริ่มจากเสมหะที่คอ (ศอเสมหะ) จากนั้นสามารถดำเนินต่อไปเป็นเสมหะที่ปอด (อุระเสมหะ) คืออาการปอดติดเชื้อ เชื้อลงปอด ซึ่งถ้ายังหยุดโรคไม่สำเร็จ โรคจะดำเนินเข้าสู่ในกระแสเลือด หรือโลหิตกำเริบ

โลหิตกำเริบ 7 วัน ต่อจากนั้นจะดำเนินเข้าสู่วาโย (ธาตุลม) กำเริบ 13 วัน เป็นการเคลื่อนไหวเกี่ยวกับลมหายใจ การไหลเวียนออกซิเจนทั้งระบบของร่างกาย

“ถ้าหากเราสามารถจัดการกับกำเดา (ความร้อนภายใน) ได้ตั้งแต่ต้น ซึ่งในคัมภีร์ตักศิลาบอกเลยว่าใช้ยารสขม รสฝาด รสจืด ซึ่งฟ้าทะลายโจรเป็นราชาแห่งความขม เหมาะที่สุดกับการรักษาอาการกำเดาในช่วง 4 วันแรก ไข้ที่เริ่มเป็นหายแน่นอน...เวลานี้หมอพยาบาลเหน็ดเหนื่อย ประชาชนต้องช่วยเหลือตัวเองด้วย”

คุณรสนาเล่าประสบการณ์ให้ฟังว่า “ตอนการระบาดของโควิด-19 ที่จังหวัดสมุทรสาคร ดิฉันมีอาการเจ็บคอหลังจากไม่เคยเป็นหวัดมาหลายปี และบ้านดิฉันอยู่ในโซนการระบาด ก็กังวลใจว่าจะติดโควิด-19 หรือเปล่า ดิฉันกินฟ้าทะลายโจรเลยและแยกตัวจากคนอื่นๆ ในบ้าน รวมทั้งกินยาฟ้าทะลายโจรทุก 4 ชั่วโมง กินแบบ 2 เท่าเพราะฟ้าทะลายโจรเป็นสมุนไพรอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ เป็นยาสามัญประจำบ้าน หมายถึง ปลอดภัยมาก ซื้อได้ตามร้านค้า ร้านโชห่วย หรือซื้อได้ในร้านที่ไม่ต้องมีเภสัชกร ประชาชนสามารถซื้อกินเองได้ และกินไม่เกิน 5 วัน ไม่มีปัญหา ถ้ามีไข้กินได้”

“ผ่านไป 2 วันดิฉันรู้สึกตัวเลยว่าชนะแล้ว หลังจากนั้นถ้าไปนอกบ้านเจอผู้คน เมื่อกลับมาบ้านแล้วรู้สึกไม่สบายตัว เริ่มไม่สบาย เช่น จับคอแล้วรู้สึกอุ่นกว่าปกติ มีอาการครั่นเนื้อครั่นตัว กินฟ้าทะลายโจรเลยค่ะ รับรองจะรู้สึกดีขึ้นทันที อย่าปล่อยให้ไข้ยาวนานออกไป เพราะฟ้าทะลายโจรจะเอาไม่อยู่”

ฟ้าทะลายโจรในการรักษาโควิด-19 มี 3 กลไก คือ

1. การยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัส แต่ไม่มีฤทธิ์ป้องกัน

2. ลดการอักเสบ ซึ่งมีผลในการลดไข้ ลดอาการหวัด ไอ เจ็บคอ

3. ปรับภูมิคุ้มกัน หมายถึง กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต้านไวรัสหวัดทั่วไป

ใครควรกินฟ้าทะลายโจร

🗶 ผู้ที่ได้รับการตรวจยืนยันว่ามีการติดเชื้อโควิด-19

🗶 ผู้ติดเชื้อโควิด-19 ที่ไม่มีอาการ

🗶 ผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีอาการน้อยถึงปานกลาง

🗶 ผู้ป่วยโควิด-19 ที่ยังต้องรอเข้าโรงพยาบาลและไม่มีข้อห้ามต่อการใช้ฟ้าทะลายโจร

🗶 ผู้สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อที่มีความเป็นไปได้สูงที่จะติดเชื้อ

ข้อแนะนำวิธีการใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรในผู้ป่วยติดเชื้อโควิด-19 ที่อาการไม่รุนแรง ไม่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นโรครุนแรง โรคร่วมสำคัญ ให้ใช้ยาฟ้าทะลายโจรที่มีปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ 60 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง เช้า กลางวัน และเย็น (รวม 180 มิลลิกรัมต่อวัน) ติดต่อกันนาน 5 วัน

ช่วยหมอ ไม่รอเตียง ไม่รอตาย

ในปี 2563 เมื่อเชื้อโควิด-19 สายพันธุ์อู่ฮั่นเข้ามาประเทศไทย กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์มีการทดลองฟ้าทะลายโจรกับเซลล์ที่ทำให้ติดเชื้อโควิด-19 พบว่า สามารถยับยั้งการแพร่กระจายตัวของเชื้อไวรัสได้ และสามารถป้องกันไม่ให้เชื้อเข้าไปในเซลล์ เพราะปกติเชื้อไวรัสจะไม่เป็นอันตรายกับร่างกายเมื่ออยู่ในอากาศ แต่เมื่อไหร่ที่เข้ามาอยู่ในร่างกายจะใช้เซลล์ร่างกายเป็นฐานผลิตเพิ่มเชื้อขึ้นมา แต่โดยปกติถ้าร่างกายแข็งแรงก็จะจัดการกับเชื้อไวรัสหรือเชื้อต่างๆ ได้เอง

“ฟ้าทะลายโจรเป็นตัวช่วย เป็นตัวที่ยับยั้งไม่ให้ไวรัสแพร่กระจายเมื่อเข้ามาสู่ร่างกาย เปรียบเหมือนถ้าหากมีโจรบุกเข้ามาบ้านเรา 2-3 คน ถ้าเจ้าของบ้านแข็งแรงมีอาวุธต่อสู้ก็สามารถจัดการกับโจรได้ แต่ถ้าปล่อยให้โจรซ่องสุ่มกำลังจนเพิ่มจำนวนเป็นร้อยคน เจ้าของบ้านก็ลำบาก อาจสู้ไม่ไหวจนเชื้อลามลงปอด”

ต่อจากนั้นคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลับมหิดล ได้มีการลดลองกับเยื้อหุ้มปอดมนุษย์ พบว่า ฟ้าทะลายโจรสามารถยับยั้งเชื้อไวรัสได้ โดยบล็อกการเข้าสู่เซลล์ของเชื้อไวรัส และพบว่าฟ้าทะลายโจรยังมีความปลอดภัยต่อเนื้อเยื้ออวัยวะสำคัญตั้งแต่สมอง ปอด ตับ ไต ลำไส้เล็ก ซึ่งงานทดลองของคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลับมหิดล ได้ตีพิมพ์ระดับนานาชาติในวารสาร The Journal of Natural Products ด้วย

“คิดว่าฟ้าทะลายโจรจะเป็นแชมเปี้ยนโปรดักต์ของประเทศไทย เพราะเชื่อว่าไวรัสนี้จะกลายพันธุ์ไปเรื่อยๆ และจะอยู่กับเราอีกนานกว่าจะกลายพันธุ์จากโรคอุบัติใหม่ไปสู่โรคประจำถิ่นแบบไข้หวัดน้อย ไข้หวัดใหญ่...เราอยู่กับโรคหวัดอยู่แล้ว เพราะไวรัสอยู่กับมนุษย์ชาติตลอดไป แต่ถ้าเรามีฟ้าทะลายโจร สมุนไพรที่สามารถจัดการกับโรคหวัดในระยะเริ่มต้น ถือเป็นโชคมหาศาลที่สามารถระงับเชื้อไวรัสก่อนที่จะเข้ามาโจมตีพวกเรา”

กรรมการมูลนิธิสุขภาพไทยเปิดเผยว่า ได้ส่งยาฟ้าทะลายโจรให้ผู้ป่วยโควิด-19 ทั่วประเทศ ทั้งผู้ป่วยที่รอเตียงอยู่ที่บ้าน แคมป์คนงาน เครือข่ายโรงเรียน พระสงฆ์และแรงงานแห่งชาติ ซึ่งมีข้อมูลการใช้ฟ้า

ทะลายโจรหลายเคสที่น่าสนใจ

เคสที่ 1

เกิดเมื่อเดือนเมษายน 2564 ครอบครัวผู้ติดเชื้อโควิด-19 แถวเขตบางบอน มีลูกชาย 2 คน คนโตติดเชื้อโควิด-19 หลังจากไปตรวจที่โรงพยาบาลเอกชนแถวบางแค โรงพยาบาลมารับลูกชายคนโตไปรักษา ทางมูลนิธิสุขภาพไทยส่งยาฟ้าทะลายโจรไปให้พ่อกับแม่และน้องชาย โดยกำชับว่า แม้จะไม่มีอาการ แต่เป็นกลุ่มเสี่ยงที่สัมผัสผู้ติดเชื้อ ขอให้กินยาฟ้าทะลายโจรที่ส่งไปให้ตามโดสข้างกระปุก โดยให้กิน 2-4 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง แต่ครอบครัวนี้บอกว่ากินแค่วันละ 3 ครั้ง และกินแค่ 3 แคปซูล ส่วนลูกชายคนเล็กไม่กิน ต่อมาในวันที่ 5 พฤษภาคม ทั้ง 3 คนไปตรวจหาเชื้อที่ศูนย์สุขภาพแถวบางบอน ปรากฏว่า พ่อกับแม่เชื้อเป็นลบ ส่วนลูกชายคนเล็กที่ไม่ได้กินฟ้าทะลายโจรเชื้อเป็นบวก และต้องไปกักตัว 14 วัน

เคสที่ 2

เป็นครอบครัวที่มีลูกเล็กอายุ 4 ขวบ แม่พาลูกไปซ่อมรถวันที่ 17 พฤษภาคม พอวันที่ 21 ทางศูนย์รถยนต์ที่นำรถไปซ่อมโทร.มาบอกว่ามีพนักงานในศูนย์ติดโควิด-19 คุณแม่จึงเริ่มกินฟ้าทะลายโจรทันทีหลังจากนั้นไปตรวจเชื้อวันที่ 25 พฤษภาคม พบว่าไม่ติดเชื้อ แต่ผลตรวจลูกวัย 4 ขวบจากโรงพยาบาลปากเกร็ดระบุว่าเด็กติดเชื้อและไปรักษาที่โรงพยาบาลเด็ก โดยคุณแม่ต้องไปอยู่กับลูกที่โรงพยาบาลนานถึง 12 วัน

คุณรสนากล่าวว่า “คิดดูนะคะ คุณหมอเวลาจะเข้ามาตรวจลูกต้องใส่ชุดพีพีอีป้องกัน แต่คุณแม่อยู่กับลูกดูแลลูกตลอด 12 วันไม่มีเครื่องป้องกันใดๆ นอกจากใส่แมสก์และกินยาฟ้าทะลายโจรที่ดิฉันส่งให้...ระหว่างอยู่ในโรงพยาบาลคุณแม่มีการตรวจครั้งหนึ่ง พบว่าผลเป็นลบ และหลังออกจากโรงพยาบาลก็ตรวจอีกครั้ง เชื้อก็เป็นลบอีก...จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจว่าคนที่อยู่ใกล้ชิดผู้ติดเชื้อ กินฟ้าทะลายโจรแล้วไม่ติดเชื้อ”

ฟ้าทะลายโจร ดี ถูก ปลูกกินได้

ฟ้าทะลายโจรเป็นพืชยาที่มีสรรพคุณดี ราคาถูก และปลูกขึ้นได้ง่าย มูลนิธิสุขภาพไทยจึงพยายามกระจายเมล็ดพันธุ์ฟ้าทะลายโจร และหวังให้ผู้ที่ขอมาได้ปลูกและนำวัตถุดิบมาทำยาแบ่งปันใช้ในยามวิกฤติเพื่อช่วยหมอ ไม่รอเตียง ไม่รอตายด้วยฟ้าทะลายโจร และถ้าใครมีต้นยาฟ้าทะลายโจรอยู่ที่บ้านแล้วไม่รู้จะกินอย่างไร คุณรสนามีคำแนะนำการใช้ฟ้าทะลายโจรโจรแบบสด ดังนี้

ฟ้าทะลายโจร ขารสขมช่วยลดกำเดา

ส่วนประกอบ ฟ้าทะลายโจรสด 3-5 ใบ น้ำผึ้ง มะนาว และน้ำสะอาด 1 แก้ว (ประมาณ 250 มิลลิลิตร)

วิธีทำ

⬧ นำใบฟ้าทะลายโจรสดล้างให้สะอาด ใส่ในแก้ว

⬧ ตั้งน้ำให้เดือด เทใส่แก้ว แช่ทิ้งไว้นาน 3-5 นาที

⬧ ใส่น้ำผึ้งและมะนาวเ,กน้อย ปรับรสชาติตามความชอบ จะช่วยกลบรสขมและชูรสชาติให้ดื่มง่ายขึ้น

วิธีใช้

 ดื่มวันละ 1 ครั้ง ครั้งละ 1 แก้ว หลังอาหารเช้าหรือเย็น

 หากมีอาการไข้ มีอาการครั่นเนื้อครั่นตัว ไอ เจ็บคอ ให้ใช้ฟ้าทะลายโจรสดหรือตากแห้งต้มดื่มวันละ 3-4 แก้วทันที

สรรพคุณ

▪ ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน

▪ สาระสำคัญในฟ้าทะลายโจรละลายได้ดีในน้ำ ความขมของฟ้าทะลายโจรคือคุณค่าสำคัญ สมดังคำพังเพยไทยที่ว่า หวานเป็นลม ขมเป็นยา

ข้อห้ามใช้

🗶 ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร หรือผู้มีอาการแพ้ฟ้าทะลายโจร

“ฟ้าทะลายโจรสกัดด้วยน้ำได้สาระสำคัญดีที่สุด ทำให้ร่างกายมีความตื่นตัวในการต่อสู้กับโรคหวัดต่างๆ...และฟ้าทะลายโจรช่วยให้เม็ดเลือดขาวที่เป็นตัวจับเชื้อโรคมีความตื่นตัวแข็งแรงและลุกขึ้นมาทำหน้าที่อย่างดี...ปลูกฟ้าทะลายโจรเก็บใบกินวันเว้นวันหรือทุกวัน ดื่มเหมือนดื่มชาแก้วเล็กๆ ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน” คุณรสนากล่าว 

(อ่านต่อตอนหน้า⌛)

นิตยสารชีวจิต ปีที่ 24 ฉบับที่ 555 เดือนพฤศจิกายน 2564

15 December 2564

By STY/Lib

Views, 7881